Dobro jutro! Dobré ráno! Jó reggelt! Guten morgen! Tak was witam w różnych językach narodów, które kiedyś tworzyły Austro – Węgry. Doczekałem się wreszcie drugiego tomu prześwietnej książki o I wojnie światowej. Tutaj możecie przeczytać o pierwszy tomie. Drugi jest jeszcze bardziej smakowity i arcyciekawy.

Tym razem autorzy wzięli na celownik ostatni okres I wojny światowej i kilka lat po niej. Tematem tej liczącej ponad sześćset stron publikacji jest końcówka wojny i nowy sposób jej prowadzenia. Autorzy spojrzeli też na konflikty społeczne, które przyczyniły się do zmian politycznych, ale i ustrojowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Bardzo ważnym tematem są działania wszystkich narodów z owej Europy w dążeniu do uzyskania niepodległości i suwerenności.

Jestem pod ogromnym wrażeniem. Tę książkę czytało mi się jak thriller, w którym następują niesamowite zwroty akcji, co chwila pojawiają się nowi bohaterowie. Co najlepsze wydaje mi się, że autorom udało się osiągnąć obiektywizm. Książka nie jest napisana z polonocentrycznego punktu widzenia. Mamy tutaj i Finów (którzy mieli bardzo niechlubne momenty w swojej historii okrutna wojna domowa), Ukraińców, Łotyszy, Litwinów, Czechów, Chorwatów, Rumunów, Węgrów, Estończyków, Żydów, Polaków, Niemców. Cały tygiel narodowy pod koniec wojny zaczął się mieszać i nie powstawały z tego dobre rzeczy.

Ta książka daje bardzo ciekawe spojrzenie na wiele aspektów odzyskania przez Polskę niepodległości. Uświadomiła mi jak wiele czynników przeróżnych wpłynęło na to, że mogliśmy mieć swoje państwo. Ileż przeciwności, ileż okrucieństw, podstępów i walk trzeba było stoczyć. Najlepsze jest to, że nasi sąsiedzi mieli podobnie. Cóż można powiedzieć o Litwinach, którzy odzyskali niepodległość, ale bez Wilna, Ukraińcy to kolejna sprawa bardzo dobrze opisana w tej książce. Autorzy obiektywnie bez wybielania, ale i bez oczerniania opisują przewiny, ale i chlubne czyny – w kontekście dokonań dla swoich przedstawicieli wszystkich nacji, które są bohaterami tej książki.

Naprawdę nie miejsce tutaj, abym Wam po kolei analizował. Lecz w tej książce jest tak wiele fascynujących zdarzeń, osób, miejsc, które chciałbym lepiej poznać, poczytać o nich, że po prostu brak słów. Rewolucje, przewroty, wojny, wojenki, bijatyki, potyczki, szpiegostwo, strajki, głód, kryzys. WSZYSTKO, ale przede wszystkim ludzie. Naprawdę jest to książka o ludziach w bardzo szerokim kontekście procesów, którym owi ludzie podlegali.

Znów trzy części. O wojnie, o społeczeństwie i narodach. Źródła – pamiętniki, gazety, opracowania historyczne, dokumenty z epoki, zeznania świadków. Cały ogrom pracy badawczej, który jest po prostu imponujący. A ileż dodatkowej lektury dzięki autorom. Padam na kolana. Podkreślę znów, że żaden ze mnie historyk, ale jak dla mnie te dwa tomy to majstersztyk. Będę polecał i wciskał swoim czytelnikom kiedy tylko nadarzy się okazja! Wam też będę wciskał. Czytajcie to, bo to jest dobre.

P. S. Jest jedno ale… Książka wydaje się bardzo dobrze wydana, ale… dlaczego wklejki są czarno-białe? Przecież takie mapki są zupełnie nieczytelne! To jedyny mój zarzut.